Gezondheidscongres 2025

Volgende week is het zover, het Gezondheidscongres van 2025 zal plaatsvinden! Op initiatief van Berber Pieksma en Elske van Gelderen presenteren prominente deelnemers van specialisten, wetenschappers en maatschappelijk hervormers een indrukwekkend programma van lezingen en paneldiscussies. In de avond zal het programma worden afgesloten door Pierre Capel, emeritus hoogleraar experimentele immunologie, met zijn lezing over “het emotionele DNA”.

In 2017 schreef Pierre er een boek over: hoe positieve en vooral negatieve gevoelens een onvoorstelbaar sterke werking hebben op het ontstaan en het verloop van allerlei ziektes. Die invloed kan zo sterk zijn omdat het de expressie van ons DNA voor een deel bepaalt. Dus als wij ons heel vervelend voelen dan worden bepaalde stofjes in ons lijf meer aangemaakt. Of juist minder. Hoe enorm de consequenties daarvan kunnen zijn legt Pierre Capel in zijn boek goed uit. Wie Pierre een beetje heeft gevolgd de laatste jaren weet dat hij dat kan als geen ander, goed geschreven en onderbouwd met een groot aantal wetenschappelijke publicaties.

In het boek worden biochemische processen uitgelegd zoals de genexpressie en de daarbij behorende transcriptiefactoren. De genexpressie is het proces waarmee uitdrukking wordt gegeven aan ons erfelijk materiaal, ons DNA. In het DNA zit per gen de informatie opgeslagen over elk stofje dat nodig is voor een goede gezondheid. Volgens Pierre regelt de gemiddelde transcriptiefactor de activiteit “van zo’n honderdvijftig à tweehonderd verschillende genen”. In dat licht is de vitamine D-receptor (VDR) wel een heel bijzondere transcriptiefactor, want die doet er minstens 913! En die van vitamine A zeker 532, zoals ik hier heb beschreven.

Het verstoren van die genexpressie, bijvoorbeeld door stress, kan leiden tot allerlei ziektes. Pierre neemt in het boek vijf chronische ziektes en hun mogelijke oorzaken uitgebreid onder de loep. Bij elke aandoening betrekt hij de genen die mogelijk verstoord kunnen zijn geraakt door stress. Ik zet hier de besproken chronische aandoeningen en de benoemde genen even voor je op een rijtje:

aderverkalking MCP-1 (monocyte chemoattractant protein 1)
fibromyalgie VEGF (vascular endothelial growth factor), BDNF (brain-derived neurotrophic factor)
tumoren P53 (tumor suppressor protein p53)
depressie BDNF (brain-derived neurotrophic factor), NMDA (N-methyl-D-aspartate receptor), GABA (gamma amino butyric acid)
diabetes PGC-1α (peroxisome proliferator-activated receptor gamma coactivator 1-alpha), FOXO-3 (forkhead box protein O3)

Maar zou het kunnen dat niet alleen stress maar ook simpelweg vergiftiging die genexpressie kan verstoren? In 2002 en 2005 verschenen er wetenschappelijke onderzoeken over vitamine A en vitamine D. Daarbij werd in kaart gebracht welke doelgenen deze respectievelijke metabolismen reguleren.1)2) Beide onderzoeken zijn vrij toegankelijk en je kunt zelf heel eenvoudig de in het boek genoemde genen in die bestanden terugzoeken. Heel bijzonder vond ik het om te ontdekken dat ik alle genoemde genen kon terugvinden, verdeeld over deze twee metabolismen! Hieronder de aandoeningen, de genen waarvan de expressie is verstoord en het metabolisme waarlangs ze worden gereguleerd:

vitamine A vitamine D
aderverkalking MCP-1
fibromyalgie VEGF BDNF
tumoren P53 P53
depressie BDNF, NDMA, GABA
diabetes PGC-1, FOXO-3

Aan het eind van zijn boek geeft Pierre de welgemeende raad om iedere dag een half uurtje helemaal voor jezelf in te plannen. Of anderhalf uur als je daarvoor eigenlijk geen tijd hebt. 😉 Mijn raad zou zijn om ook iedere dag die valse vitamines te gaan vermijden. Wat zou Pierre daarvan vinden? Ik ga het hem vragen! 😁


1)
Gene expression regulation by retinoic acid (2002)
James E. Balmer, Rune Blomhoff Journal of Lipid Research 43/11 p1773-1808
Elsevier BV DOI:10.1194/jlr.r100015-jlr200
2)
Large-Scale in Silico and Microarray-Based Identification of Direct 1,25-Dihydroxyvitamin D3 Target Genes (2005)
Tian-Tian Wang, Luz Elisa Tavera-Mendoza, David Laperriere, Eric Libby, Naomi Burton MacLeod, Yoshihiko Nagai, Veronique Bourdeau, Anna Konstorum, Benjamin Lallemant, Rui Zhang, Sylvie Mader, John H. White Molecular Endocrinology 19/11 p2685-2695
The Endocrine Society DOI:10.1210/me.2005-0106